Vuur

Laatavondlijk in gezellige kring rond het brandende vuur gezeten worden de ogen groter en ze gaan staren, de blikken staan op oneindig en de stemmen worden gedempter. Ieder kijkt in zijn kern, ieder dringt door in zijn wezen. Het is als eeuwen en eeuwen geleden, mensen die beschutting en warmte zoeken in een kring rond het vuur. We voelen het aan, iets gloeit in ons mee als kolen van diep onder de aarde, diep in onze grond.

Droom

Hij ontwaakt uit een droom waarin alles gezellig was, harmonisch en warm. En met die droom als motor komt hij als een beter mens de dag door: hij doet er alles aan om de dag de droom te doen evenaren.

Ontmoeting

Een onverwachte ontmoeting met oude bekenden als een plotse schittering van licht.

Stad

In de stad zijn er altijd gezichten om naar te kijken.
Er is altijd levenslust om zich aan op te laden.
Er zijn altijd mensen om zich aan te spiegelen.
Er zijn altijd levensstijlen om zich over te verbazen.
In de stad is het vol mensen en dingen
die je inkijk in het leven geven.
In de stad word je uit jezelf getrokken.
In de stad is er veel verscheiden leven.
In de stad kijk je je ogen uit en word je als het ware
honderdvoudig als je wil.

Fotoportret

Het verhaal over wie je bent vertellen aan de hand van foto's die je hebt genomen.

Dag

Voor de dag.
Dat hij als nieuw aanvoelt.
Dat hij zich vult met zinvolle daden.
Dat hij zich vult met welkome woorden.
Dat hij de handen uit de mouwen steekt.
Dat hij een glimlach verspreidt als een lopend vuurtje.
Dat hij ogen doet glanzen en oren zich doet spitsen.
Dat hij ons vervult met sterkte.
Dat hij ons verlevendigt met warmte.
Dat hij ons verheldert met licht.

Werk

Alles wat je hebt is werk.
Alles wat je niet hebt is zorgeloosheid.
Maar werk is ook tevredenheid.
Maar niet hebben is ook gemis.
Zie er op toe wat je hebt.
Zie er op toe wat je niet hebben wil.
Het zijn keuzes tot vrijheid of onvrijheid.

Open

Rechtstaan om te helpen.
Opstaan om een hand toe te steken.
De mond openen om zoekend mee te spreken.
De ogen laten turen om te helpen zien.
De oren openen om te helpen luisteren.
De benen strekken om ergens naar op weg te gaan.
De geest openzetten om alles toe te laten.
Het hart ruim en ontvankelijk laten zijn.

Schop

Met de geest het lichaam een schop onder de kont geven als het niet naar behoren meewil. Maar soms schopt het lichaam terug.

Dada

Ze zeggen: "Hij is lui..." Het is eerder zo dat hij nog niet gevonden heeft wat hem kan passioneren. Als hij zijn dada vindt, zijn stokpaardje, zijn hobby, zijn passie: de luiheid kan omslaan in enthousiasme: van godgelijk genot door iets vervuld.

Resultaat

"Jij werkt nu nooit eens iets af!" Ja, soms gaan we gedachtenloos van het een naar het ander, tot eigen verstrooiing als het ware, zonder iets tot in de puntjes af te werken. Men kan dan ook niet trots en tevreden terugblikken op wat gepresteerd werd. Werk beter maar helemaal af. Werk beter maar helemaal uit: resoluut naar een resultaat.

De rivieren langs

Fietsen langs de rivier, mee stroomaf of stroomop, schept rust. Je bent een schip dat drijft op de wind in de zeilen, er is koelte en kabbeling. Dorpen schuiven traag aan je ogen voorbij, reigers vliegen op, af en toe de flits van een vis. Veel fietspaden langs veel water. Veel rust is mogelijk voor de mens.

wijnwerk

Wie weet welk werk er allemaal aan de wijn is gedaan voor hij zover is - de wijngaardenier moet twintig maal per jaar om elke wijnstok - vindt de wijn lekkerder.

Verhaal

Elke dag moet de oude vrouw haar verhaal aan iemand kunnen doen. Ze wil bewijzen dat ze bestaat, dat ze nog het leven waard is. Ze is meestal enthousiast over de dingen die ze nog mag meemaken en over de andere drukt ze op zijn minst graag haar ontgoocheling uit. Haar man is er niet meer, dus zoekt ze anderen, begrijpelijk. Het verhaal van de dagen van haar leven, zinvol doorgebracht. Het is een ketting van verhalen die ze aaneenrijgt en waarmee ze rondloopt ten bewijze van. Ze is er bij geweest, ze heeft meegemaakt, ze heeft haar dagen niet in ledigheid doorgebracht: dat alles schuilt in haar woorden, in haar mimiek en haar gebaren. Goed dat het er is: enthousiasme voor oud, tevreden doorgebracht leven.

Bezig

Op sommige dagen, weken en maanden aan een stuk, is een mens gedreven met iets bezig. Zijn hele doen en laten is er van doordrongen, hij is gepassioneerd en bij wijze van spreken met handen en voeten aan de slag. Elke minuut wordt goed gebruikt, elk ogenblik gaat op aan het doel. En dan is er resultaat. Het zijn gezegende dagen.

Trouw

Haar trouw aan het dagelijkse werk ontroert. Altijd doet de huisvrouw haar ronde in de kamers met de beslapen bedden, altijd legt ze daar alles op orde, altijd dekt ze de tafel zorgvuldig en ruitm ze netjes af, altijd is er was en strijk die zorgzaam wordt behandeld, ze veegt en dweilt in alle hoeken en kanten. Die dagelijkse trouw ontroert het gezin dat dankbaar het hoofd buigt en gezegend in het leven staat.

Hard

De hotelbazin staat op haar punt: alles moet kloppen en de volledige rekening moet altijd, hoe dan ook, worden betaald. Goede waar voor klare munt, zonder toegeving of welwillendheid. Ze krijgt respect, maar ze verliest haar sympathie.

Vervulling

De moed der reizenden die dagvullende vliegtuigvluchten nemen of etmaallange treinritten doorstaan om te komen waar ze willen zijn. Maar daar moet men komen: waar men wil zijn.
De beloning volgt, de vervulling van een droom, of hij nu 100 procent meevalt of niet: men heeft het bewijs van zijn willende bestaan geleverd en vervuld wat om een of andere reden om die vervulling schreeuwde. Hoed af, en hart tevreden.

Lang en breed

Sommige mensen leggen graag uit, in het lang en in het breed, wijd en zijd hun eenmansverhaal vertakkend en uitbreidend met details en bedenkingen. Het is soms moeizaam luisteren en na een tijdje gooit men met de moed der wanhoop een nieuw thema in de ring van het gesprek om gemeenschappelijker over andere koetjes en kalfjes te kunnen praten.

Vervulling

Overal ter wereld miljoenen heiligen- en godenbeelden. Ze kijken bewegingloos voor zich uit, ze lijken onbewogen, maar iedereen projecteert er hartstochtelijk zijn wensen en verlangens in. En in hun ogen beginnen de beelden te leven, ze krijgen bezieling en warmte en geven goede moed en vaak dan ook vervulling van verlangen. En de heiligen en goden zijn mede dankbaar voor zoveel vertrouwen dat hen leven en sterkte schenkt.

Jong licht.

In de hotelzaal vol oude pensiongasten is ook een koppel met jonge kinderen aanwezig, twee jongens van 13-14. Ze trekken alle blikken naar zich toe als bloemen doen in een eentonig landschap. Iedereen kijkt en iedereen fleurt op als ze de levenshonger en levenslust zien die ze meteen ook zelf weer een beetje meer krijgen.

Actie!

Een lijf vol met actie is beter dan een hoofd vol met gedachten. Actie! Nu!

Landkaart

Als ze rijden of fietsen of stappen kijkt hij graag op landkaarten: het soort wegen, het aantal kilometers, bezienswaardigheden in de buurt, meest nabije steden, namen van gehuchten, nabijheid van rivieren, hoogtemeters, en zo verder. Zo blijft hij op de hoogte van waar ze zijn, waar ergens in de wereld hij zich bevindt. Het is of hij de plaatsen een aantal van hun meest evidente geheimen ontfutselt, en dat is een begin om zich ergens thuis te voelen. Figuurlijk leest hij dan tussendoor de landkaart van zijn leven, maar die is maar leesbaar naarmate hij ze zelf eerst invult met dingen die voorheen nog niet waren geschied, met gevoelens die hij voordien nog niet had gehad, met gedachten die hij voordien nog niet had bedacht: al levend leren, al levend leren voelen en denken en zien.

Op gelijke hoogte

Met je hoofd net boven water ploeteren en zwemmen in het zeewater. Het omgeeft jou en de honderden mensen in de buurt. Je zit op gelijke ooghoogte en deelt alles in levende lijve. Het is het gevoel van gezellige nabijheid, zonder veel terughoudendheid of schaamte. Je kan in levens binnenkijken en in hun lichamelijke behuizing. Zo deel je al op een of andere manier hun bestaan en het is prettig, alsof je nu meer bent dan enkel en alleen maar jezelf. Zomer, zon, zee en aan een soort van zingeving doen door spelend en genietend als vreemden die toch bekenden lijken samen te zijn.

Oogst

In de zomer oogsten ze hun wortelen als reserve voor de lange wintermaanden. In een vat stoppen ze hen in turf die hen zolang vers houdt. Ze doen het eendrachtig met hun tweetjes, en het is als op reis gaan en vakantieherinneringen verzamelen. Zij blijven thuis en werken en oogsten in hun tuintje alles wat er te oogsten valt aan boontjes, komkommers, pompoenen, appelen, tomaten, druiven, en zo verder... En in de winter vissen ze die zomerherinneringen tastbaar terug op, de kinderen en kleinkinderen genieten dan mee.

Voorkeur

De jonge meisjes zijn wel tevreden over hun reis met veel verschillende tussenstops, maar volgend jaar willen ze toch wel op één vaste standplaats verblijven. Je moet namelijk voldoende tijd hebben om een vakantielief op te doen, op zijn minst!

Stromen

Onophoudelijk stromen mensen toe naar het gratis zomers stadfeest. Jong en oud, mannen en vrouwen, gezinnen met kinderen, nieuwe en oude liefjes. Het is een feest van zomer en muziek, van gezelligheid en eten en drinken en samenzijn. Je ziet de rijen en de drommen en de massa.
Allemaal andere mensen met veel circulatie jaar na jaar. Tien jaar geleden waren het grotendeels anderen, over tien jaar zullen het weer grotendeels anderen zijn. Maar altijd blijven ze komen, de stromen. Stromen, komen, stromen, komen - onophoudelijk.

Kok

Met veel geduld en zonder op kilometermoeite te zien gaat hij de beste ingrediënten kiezen - als ze al niet in zijn tuin rustig en natuurlijk staan te groeien. Dan bereidt hij voor en schikt en overweegt alles. Op de dag zelf brengt hij persoonlijk en rustig alles zelf aan. Hij houdt het eenvoudig: goede producten met eenvoud afgewerkt zodat hun intense, eigen smaak blijft primeren. Gang na gang begeleidt hij met commentaar. Het is een feest voor het oog en de neus en het gehemelte zoals hij ze bereidt: deze grote, gulle schalen vol goddelijke gaven.

Tuin

De tuin houdt je lenig met zijn zaai- en plant- en wiedwerk.
De tuin houdt je in voeling met de seizoenen,
met hun groen en geel en wit en bruin.
De tuin zorgt voor je ogen, dat ze zoveel kleuren kunnen zien.
De tuin zorgt voor je handen, dat ze in voeling blijven met de aarde.
De tuin zorgt voor je ziel: hij is je aardse paradijs.

Rust

Orde en netheid zorgen voor rust.
En rust zorgt voor dingen die zich kunnen ontplooien.

Dieven

Dieven schieten op in druiven en tomaten, bij voorbeeld. Ze gaan lopen met het voedsel dat anders naar de hoofdtakken en hun vruchten had kunnen gaan. Je neemt ze best weg, knipt ze af als je van mooie, volle vruchten wil genieten.
Zoals met al je bezigheden waarin je wel eens moet snoeien om sommige goed te laten gedijen.
Die dieven gaan anders met teveel nodeloze of weinig vruchtbare energie van je lopen.
Je kweekt best alleen maar sappige, volle vruchten. Ze zijn zo smakelijk.

Letters

De jongen in het eerste leerjaar is ontgoocheld omdat plots de lettertjes om te leren en mee te spelen op blijken te zijn. 26 maar - en het is gedaan! Hoe jammer toch! Gelukkig is er nog een heel woordenboek woorden in voorraad om met dat beperkte aantal toch maar te vormen. En later zijn er talen en taalsystemen zoveel hij wil - en andere vormen van schrift bovendien. Gaat hij nu juichen?

Antwoord

Alles is een open vraag.
Jij bent het enige antwoord.

Mogelijkheid

Elke plaats een paradijs -
voelen dat het kan.

Nood

Hij had het gevoel dat hij nood had aan een
voort-durende confrontatie met allerlei aspecten
van het leven. Hij moest worden blootgesteld.

Wereld

"Het is de wereld niet!"
Mooi gezegd voor : het is niet onoverkomelijk,
het is bereikbaar, het ligt binnen onze macht:
"Dat is nu toch de wereld niet!"

50

Vijftig worden: de waarheid dient zich aan.
Of: we zullen onze weg wel vinden, al duurt het zoeken lang.

Schietgebedje

"Bid maar voor onze auto," zegt de vrouw tegen de kinderen
als ze haarspeldbochtend door de bergen rijden.

Tegengif

Hij had het waanzinnige plan uitgedacht
alle straten en wegen van de wereld
af te willen rijden.

Wankelaar

Hij wil zich vastklampen.
Anders zou hij verdampen
en in rook opgaan.
Het heeft geen naam
hoe wankel hij zich voelt,
op hoeveel gewichtloosheid
zijn leven stoelt.
Hij zit dus niet
maar hij vervluchtigt,
hij lost op -
krop in de keel
en nooit meer heel.

Aan het nageslacht

Mijn eigen vlees en bloed:
het ga je goed.
En ook met alle anderen.
Ik ben gewoonweg
even wandelen.
Soms stap ik ook door jullie.
Let op, nu voel je het: ____

Radeloos

Iets is in hem losgeslagen -
de Zeven Plagen van Egypte,
bij wijze van spreken.
Hij voelt zich bijna breken.

Schijn

Zijn oog staat droog
maar hij weent van binnen.
Hij lijkt onbewogen,
maar is buiten zinnen.

Verkenning

Ik streel haar oppervlak
en peil haar diepte.
In het een en het ander
ben ik op wandel.

Hemel

Mijn hart kan zo voor haar bonken.
Ik lijk beschonken, in de hoogste staat
van geluk. Niets lijkt nu stuk te kunnen gaan:
ik hou haar vast, ik kijk haar aan.

Mozart

Mozart keerde terug en was verrukt toen hij al zijn melodieën zo springlevend hoorde.
Hij sprong een gat in de lucht en reisde de wereld rond.
Overal kwam hij zichzelve tegen in de mooiste omstandigheden,
in duizenden mannen, in duizenden vrouwen,
op evenzovele piano's, op zo veelsoortige instrumenten.
Op zijn muziek gedreven ging hij graag weer de eeuwigheid in,
gerustgesteld, natrillend van genoegen
en met een kalme zekerheid.

Verzuchting

Als bij zijn
tussen de
lavendelstruiken.
Vliegen.
Gonzen.
Ruiken.

Medeleven

"In ons brandt
een kaarsje
voor jou."

Welkom

Bloemengeur

aan de open
deur.

Marmer

Zijn hart is verward.
Het zit vol smart.
Het wordt een koude spier.
Het is een radeloos dier.

Houtmijt

Zo spraken de houtblokken in de houtmijt:
"Heel de zomer
langzaam liggen luisteren
naar het drogen van ons hout."

Scène

Misverstanden.
Handen in de haren.
Ontluisterende
gebaren.

Muziek

Er zit muziek in de mensen:
een wiegelied,
een levenslied,
een dodenmars.

Komaan! Kop op!

Zich laten gaan.
Een glijbaan.
Naar beneden.
Waar de modder ligt.
Waar ieder
op je neerkijkt.

Pasen

Met Pasen denken vrouwen van gestorven, goede mannen:
dat hij nu, als Christus, maar herrees!
In dit leven, jammerlijk, gebeurt dit ongetwijfeld niet:
verdriet zal hier en nu voor altijd blijven.
Nog even wachten op de eeuwigheid.
Toch spijt dat er geen aardse wonderen zijn,
tegen aardse pijn.

Jammer

Verspreid in de tijd
zullen ze sterven,
alle leerlingen van één klas
die toen zo jong en jeugdig
en vol leven was.

Krenten

Zijn verlangens uitdunnen zodat
wat overblijft
dan beter vrucht zal dragen.

Afbraak

Een huis wordt afgebroken en het zicht in de buurt verandert. Buurvrouwen zien meer lucht en hebben nu doorkijk op minder goed gekende delen van de straat. Het is alsof hun ogen voor andere dingen opengaan.
Er verdwijnt ook iets: jeugdherinneringen, familievertrouwdheden die verbonden waren met hoeken en kanten van het oude huis bestaan niet meer in stenen en hout, alleen nog maar in de verbeelding. Er is stof dat opdwarrelt als de muren vallen. Iemand zegt: "Oh!"

Inzicht

De man die zo graag foto's van landschappen neemt, heeft nu vooral foto's van zijn vrouw genomen. Het landschap is achtergrond, decor. De dochter ziet het en zegt het en neemt het
terecht voor een bewijs van dankbaarheid en liefde. Ze kent haar vader en ze is zo attent om het te zien en op te merken. Jong van jaren, scherp van inzicht.

Niemand

Ze ging alleen naar zee.
"Ongelooflijk toch, zoveel mensen, en geen enkele ervan die je kent!"
Hoeveel mensen kennen we, een paar duizend?
In onze buurt, op ons werk, in onze dagelijkse handel en wandel.
Maar de rest van de wereld: bijna helemaal onontgonnen terrein
als je denkt aan de omvang en de enorme aantallen.
Niet verwonderlijk dus:
zoveel mensen en zo weinigen (verhoudingsgewijs haast niemand) die je kent.

Tactisch

"We gaan wat appelen plukken met de ladder erbij."
Het was een tactische zet om even alleen te zijn
om te vragen wat hij wou vragen,
om te zeggen wat hij wou zeggen.
(en toch niet oog in oog, maar bezig zijnd)
Nadien gingen ze terug naar de gemeenschap
van gespreksonderwerpen in allerlei andere variaties.

Winterherinnering

Winter legt alles wit.
Op weg naar puurheid.
Eindeloos gaan
door onbewoond land,
een broederhand langszij.
Af en toe
zijn wederwoord
tot mij.

Gesprek

Met een bleek gezicht zit hij erbij terwijl het gesprek zijn gang gaat.
Zij heeft medelijden met hem: hij lijkt ziek van afwezigheid.
Een gesprek zou een pingpongspel moeten zijn waarin het balletje
van de een naar de ander wordt getikt, steeds kriskras verder
zonder iemand over te slaan - elk zijn zegje, want iedereen heeft
binnenin toch altijd iets opgeslagen dat eigenlijk naar buiten wil.

Nuance

"Als er geen lelijke meisjes waren zou je niet zien dat er ook mooie zijn.
Pas op, niet dat de mooie altijd goeie zijn."

Remedie

-"Weet je wat ik zou pakken? Ne goeien druppel!"
-" 'Allemaal niet tellen', zou mijn vader zeggen."

Tuintje

Het is een foxhondje klein en zwart
dat bij onze buurvrouw blaft.
Er staat ook een serretje
waar wat groenten groeien
en de helft van de mestvaalt
is omgewerkt tot bloemenhof.
Het hondje ligt met een touw
aan de waslijn vast en kan zo
de hele afstand heen en weer lopen.
Maar soms is het wasdag
en alles moet aan de lijn hangen drogen.
Het foxje moet dan in zijn hok
en meer dan de buurvrouw
ziet het hondje op tegen de wasdag.

Als een dief in de nacht

Grootmoeder is gestorven.
In gedachten had ze
nog eieren geraapt
op de lakens van haar bed.
Ze was altijd al
boerin in hart en nieren.
Toch viel ook dit geliefd hart
stil, 's nachts,
in onhoorbaar geklop.

Stad

Men ziet wat in een stad.
Mensen leven dicht bijeen en gaan elkaar voorbij.
Men is zoveel gewend en staat al niet meer stil.
Een oude vrouw die scharrelt in een vuilbak
is een oude vrouw die scharrelt
in een vuilbak.

Een hokje teleurstelling

Je stem klonk angstig in de hoorn
toen ik je belde.
En je sprak ook zo snel, gejaagd.
Toen zei je al: "Dag."
Ik kon maar één muntstuk gebruiken.
De rest die ik had klaargehouden
rinkelde ironisch in mijn zakken
achteraf.

Herkauwer

Er gebeurt elke dag veel om over na te denken maar in de drukte komt het er niet van alles weer naar boven te halen om te herkauwen.
En door dingen de herkauwen voedt de mens zichzelf nochtans op.

Gek

"De gek!" denken ze, " hij staart in het luchtledige!"
Hij kijkt naar een spinnenweb.

Mooi van de schoonmoeder

Ze zitten al een hele tijd buiten in de zon te praten, met zussen en honden en katten erbij.
"Wel, wat vind je van mijn man zijn nieuwe broek?" vraagt de vrouw (ze had al lang van haar een flatterende opmerking verwacht).
"Aha, even kijken, prachtig, ze staat hem goed."
"Had je dat dan nog niet gezien?"
"Ik heb naar zijn gezicht gekeken, niet naar zijn kleding."

Aansporing

Schaamte en vernedering die we moeten incasseren op één levensgebied sporen ons aan tot leeuwenmoed op een ander.

Vooruitzicht

Het meisje dat, liggend in de graskant, oefent om van het vrijen een mooi, bekoorlijk kreunspelletje te maken. Ze heeft verhalen gehoord van mensen die in hotelkamers de paartjes vreselijk te keer hebben horen gaan, lieftallig en grappig.
En binnenkort reizen ze ook.

Fair play

Ieder mens heeft zwakheden, heeft misstappen begaan. Je kent die. Dat kan je op momenten van spanning laten horen. Dat is misbruik. Je trapt een ander supplementair in de afgrond terwijl je met gelijke wapens moet strijden in een menselijk geschil in het gewone, dagelijkse leven.

Onvermoed

Het leven is vol van onvermoede plaatsen waar onvermoede mensen leven. Maar steeds maar naar het onvermoede toegaan vermoeit ons. Een mens wil ook een beetje vertrouwdheid soms, en rust.

Stemming

Muziek zoeken die bij je stemming past.
Je vindt hem niet.
Misschien is de stemming verkeerd
en moet ze alledaagser worden.

Weelde

I

Slank. Blond. Blauwe ogen.
Jong en mooi is het meisje van vijftien.
De jongens schieten toe.
Zij weet met haar weelde geen blijf.
Op het dorpsfeest komt ze uit een bosje bomen,
pulkt nog aan de rits van haar broek,
stopt haar T-shirt weer goed.
Aan de andere kant verdwijnt een jongen,
een krullebol met vingers die geproefd hebben
van jonge honing.

II

Oh! Een borst tegen zijn schouder.
Een been tegen zijn hand.
Stilaan in hem: warmte.
En haar ogen!
Schijnbaar nietsvermoedend kijken...
Dan zet ze zelf
zo snel de pas erin
tot ze kan zeggen:
"Krijgt de dame dan geen hand?"
Hand blijft in handje liggen,
een zoen komt langzaam op een wang.
Het hart blijft heel de avond bonzen.
En diep in de geheimste raten van hun lichaam:
de eerste druppels nectar.

Weten

Men moet weten wat men wil, en als men het weet moet men het alleen nog willen.

Gesprek

Na het uitspreken van woorden werd het stilaan ook tijd voor een gesprek.

Put

Soms kwellen mensen elkaar en duwen ze de ander steeds dieper de put in.
Om dat te kunnen moeten ze zelf ook steeds dieper zinken.

Weg

Wie op een verre reis gaat, laat beminden met een angstig hart achter
maar volgt zelf zonder veel nadenken het spoor van het avontuur.
"Ik kan van de wereld niet af," denkt de reiziger.
"Maar hij kan wel uit het leven," denken de beminden.

Nuance

De dag zelf heeft geen hoogte- en dieptepunten,
maar wel de mens die hem beleeft.
En met het leven hetzelfde:
niet het leven, maar de mens.

Dokter

De jonge dokter is zo aantrekkelijk, zo mooi gekleed -
en met de ziekte moet dus alles wel in orde komen.

Liefde

Wat alleen uit liefde mag: de pasgewassen haren van een meisje
droogblazen met eigen adem.

Bloemlezing

We bloemlezen uit de levens van anderen tot de mooie tuil die we zelf zo graag zouden willen zijn.

Ons

Het kindje van vier dat over zichzelf spreekt in de derde persoon:
"Marike wil ook een snoepje." Of zelfs: "Ons Marike is flink geweest, niet?" -
omdat ze haar ouders zo hoort spreken, vol liefde, over "Ons Marike" -hun dochtertje.

Stenen

De oude boer vindt hier en daar stenen op zijn land dat net geploegd is.
"Molleneieren" noemt hij ze, of ook "geburenmest."
Hoe creatief met woorden ook de boerengeest in de loop der tijden geweest is.

Gevallen engelen.

Je hebt het ongetwijfeld soms ook:
het gevoel dat het je met grotere middelen
allemaal beter zou lukken.
Als je een lichtere fiets had.
Als je een sterkere computer had.
Als je een snellere wagen had.
Als je meer geld had.
Als je meer geluk had.

Maar het zijn maar waanideeën.
Betere middelen geven inderdaad meer mogelijkheden,
meer geluk een grotere waterkans.
Maar als je zelf niet mee kan of mee wil:
het helpt je niet.

Als we gevallen engelen zijn
schuiven we de schuld best niet op anderen.
Als iets of iemand ons kan doen vliegen
zijn wij het zelf.

Kalender

De man vraagt steeds aan de vrouw:
"Wanneer moet het Grote Afval buiten?
Wanneer het Groenafval? "
Waarop de vrouw, die dan steeds voor hem op de kalender moet kijken, zegt:
"Je kan nochtans ook lezen en schrijven!"

Jong

Jong zijn is beschikbaarheid hebben.
Beschikbaarheid van vrijheid,
beschikbaarheid van tijd,
beschikbaarheid van lichaam.
Je kan ze gebruiken zoals je wil.
Doe het.

studentenmoed

De student die zichzelf moed inspreekt:
"Denk aan het meisje dat,
om met jou te gaan eten zoals ze beloofd had,
speciaal een les brost
en dan wuivend aan de ingang zit."

sokjes

De kleine sokjes van hun dochtertje
op het droogrek
tussen de slipjes van de man en vrouw.

licht

Wat hij vroeger over zijn liefje schreef klopt altijd nog.

God zit in je ogen.
God zit in je stem.
Ik hoor Hem en
ik zie Hem.
Mijn leven slibt
niet langer dicht.
Ik zie het licht.

Want God zit in je ogen,
God zit in je stem.
Door jou spreekt Hij
tot mij.
Door jou spreek ik
tot Hem.

traan

ze zetten een nieuwe schaal bloemen op het kerkhof.
als ze de nieuwe bloementroost gieten loopt het water over:
een langgerekte traan op de grafsteen.

val

de oude vrouw is gestruikeld, met haar neus en oogkassen tegen de muur gevallen - bonk!
ze ligt nu beduusd na te zinderen in bed. dochter is gekomen om haar te verzorgen: ijs, zalf, een verband.
en of ze nu geen boterham wil eten, en wat er op moet?
"als er iets op moet - van die goeie hesp dan misschien, meisje?"
om aan te sterken.
"ja, van die goeie hesp zal ik er op doen, moeke!"
eten troost.

het wonder van verf

de oude deur heeft ze opnieuw groen geschilderd, en met de restjes de verroeste kruiwagen ook, na schuurwerk.
alles ziet er weer beter uit zo, en de oude vrouw voelt zich daardoor, godzijdank, ook weer wat jonger.
het werk heeft de leden versterkt,
de nieuwe kleur de moraal.

schaal

de zware schaal met uitgebloeide struikjes heeft ze het kerkhof afgedragen. het was een crevatie, goed om er aan onderdoor te gaan. thuis herschikt ze alles: minder grond, duurzame plantjes, lichter gewicht.
nu kan ze ze makkelijker weer terug op het graf gaan plaatsen.
maar mooier zou nog zijn: als de zoon nu eens meeging.

van pas

"het is moeilijk om van pas te doen voor de mensen. het is altijd te kort of te lang."
je vertelt te weinig verder of juist te veel, je komt te vroeg of te laat, je bent te familiair of juist te stijfjes, je bent te veel naar binnen gekeerd of naar buiten.
"het is moeilijk om van pas te doen voor de mensen. het is altijd te kort of te lang."

vogeltaal

de grootvader heeft zijn buitendruiven tegen de gevel van het huis begin augustus al met netten voor de vogels afgeschermd. "toch is er nog een merel tussengeraakt, maar ik had ze gezien en ze heeft moeten schreeuwen en fladderen voor dood voor ze toch nog kon ontsnappen! en nu zien we geen andere vogels meer."
"tegen elkander gesproken," zeg ik.
en hij beaamt: "ze wisselen zo'n dingen uit ('pas op voor die druiven onder dat net, blijf daar maar uit de buurt!'), zelfs onder mekaar, zodat een mus een tortelduif kan verwittigen."
grappig als je het je zo voorstelt: de vogels die met elkaar de laatste nieuwtjes uitwisselen, als chauffeurs over die nieuwgeplaatste flitspaal.

te midden van

"hij zat liefst alleen op de golfbreker," zegt de moeder over zijn vader. en de zoon, man nu, herkent er zich in, in het beeld van de gestorven pa die daar op zijn eentje, midden de golfslag, zit te mijmeren. nu pas is hij op de leeftijd dat hij vol herkenning met de vader zou kunnen spreken - maar hij is er niet meer.
al kan dat spreken nog wel - als ze met hun tweetjes zitten te mijmeren op de golfbreker.

samen

"met zijn eigen volk samen zijn, dat is het aards paradijs," zegt de oude vrouw die al jaren geleden haar man verloor. nu zijn er nog kinderen met vrouwen en mannen en kleinkinderen, en die zijn de eerste toeverlaat en de eerste vreugde.
maar het besef wordt na een pijnlijk verlies sterk uitgedrukt: "het aards paradijs."
o, als een mens het maar kon blijven bewonen en kon hij zieke en verlies maar ongedaan maken!

iets

"het is met alleman iets, zowel met ons als met een ander," - dat zijn de wijze besluitwoorden nadat er over iemand is geroddeld en gebreken en andere tekortkomingen aan het licht zijn gekolmen. dat uitslaande brandje wil men blussen en de gemoederen sussen. men scheeert iedereen dan maar over dezelfde kam, want alle mensen hebben hun gebreken en de pot hoeft de ketel niet te verwijten dat hij zwart ziet.
aan ons is er een en ander mis, evengoed als aan een ander - laten we dat indachtig zijn en dus niet oordelen, is de terechte strekking van bovenstaand afrondend zinnetje.

bewandeling

de kaarten liggen in de kasten.
je diept ze op.
je vinger trekt een lijn,
in gedachten ben je al weg.
je zet de schoenen klaar.
je vet ze in.
je masseert je benen.
wegen liggen te wachten op bewandeling.

heropstanding

als in de drukke loop der dagen een leegte optreedt, denkt een mens er soms weer aan dat hij nog bepaalde dingen in huis heeft of bepaalde dingen kan. ze krijgen weer ademruimte. hij kan gaan zwemmen. hij kan een hoopje informatie doornemen dat daar al lang te wachten ligt. hij kan een instrument bespelen dat hij nog onder de knie moet krijgen. hij diept het op uit de kast, al de rest ruimt hij uit de weg, hij heeft het gevoel van alle tijd en plaatst zijn vingers. klanken die hij haast was vergeten laten zich plots weer horen.
leegte en daardoor mogelijkheden in de drukke loop der dagen.
heropgestane glorie dient zich aan. en je herademt.

dialoog

je had uitgekeken naar een dialoog, maar het loop anders. je bent met drie. en het gesprek moet zich wat wringen, het kan niet gaan zoals verwacht en verhoopt. het is best gezellig, maar er ontbreekt een directheid die er met twee had kunnen zijn. de derde mag alles horen wat je met twee had gezegd, maar toch wordt dat nu niet meer gezegd, gewoon omdat je met een persoon meer bent. het is een welkome persoon, maar toch gaat in je gedachten het gesprek af als een gieter - alsof de wind plots gedraaid is. en er knaagt iets van ontevredenheid aan twee harten.

bad

het blauw van water in de zon - zelfs in een klein zwembadje in de tuin. je drijft, je lichaam wordt lichter. en rondom (rond of getand of gekarteld) het groen van lijsterbes, hazelnoot, esdoorn, moerbei, tegen de lucht. daar pluk je tussendoor bessen van. die maken je rood als een bloedende christus.
en dan een reinigend bad.

kort

de oudere man kijkt afkeurend naar het korte rokje van het meisje dat naar de begrafenis komt.
maar het leven gaat toch verder - het is al zo kort!

zeerust

wandelen langs de vloedlijn van de zee.
bij traag stappen zakken je voeten zacht weg in het zand.
je vermijdt krabbetjes en schelpjes.
kleuters komen bedremmeld het water uit gewandeld terwijl papa een fotootje neemt.
jonge knapen schuiven hun surfplank over de golven.
oma's roepen op kinderen die zich te ver de zee in wagen.
een man wrijft voorzichtig de rug van zijn vrouw in met zonnebrandolie. haar bh houdt ze angstvallig vast in beide handen.
redders toeteren naar al wie zich buiten de bewaakte zone begeeft.
meeuwen dobberen op het water en in de verte trekken zeilboten witte lijnen naar de hemel. een vakantiewerker roept wie oliebollen wil.
mama's kloppen het zand van zich af.
pubers doen hun zwembroek uit achter een handdoek.
vakantieliefjes lopen hand in hand de zee in en spatten elkaar speels met water nat. ze zoenen zout.

wandelen langs de vloedlijn bij de zee, een bij alle drukte toch zo rustig, rustgevend leven.

dat is jong

met wat een enthousiasme begint het jonge koppel eraan, aan de schoonmaak van het huis, aan het inrichten van de kamers, aan de renovatie van de badkamer, aan de isolatie van de zolder, aan het aanleggen van de tuin en het afpalen van een wei voor de dieren.
ze zien nergens problemen, ze zien nergens obstakels, ze zien nergens onmogelijkheden - en gelukkig.
ze kunnen de hele wereld nog veroveren, en dat zullen ze, de hele wenkende wereld van het voor hen liggende leven!

in gedachten mee op reis

toch altijd een beetje jaloers op wie op reis vertrekt. je hebt het al gehad, het moet nog komen, maar wie nu gaat lijkt alle geluk van de wereld te zullen vinden. het weer zal goed zijn, de kusten zullen zuchten onder de zon, de landschappen zullen betoverend liggen te blinken, overal zullen de mensen vriendelijk zijn en het gezin o zo welkom.
je zou mee willen reizen, het verhaal willen volgen van een droomreis, want zo zingt het in je gedachten. ze moeten dagboeken voor je bijhouden, ze moeten foto's voor je nemen, je zou samen met hen een beetje van de wereld willen inpakken en voor bekeken en goedgekeurd willen houden.

afscheid

in het putje van de zomer moet er afscheid van hem worden genomen. in de kerk speelt het orgel en zingt het koor om vergiffenis. er zijn woorden van meeleven, dank en herinnering. iedereen ziet beelden van de man voor zijn geestesoog passeren. dingen waarin hij goed was worden benadrukt - een stille boodschap voor wie achterblijft om te betrachten hem daarin indachtig te zijn. dank en doe na, gedenk en doe verderleven. straks is er een broodjesmaaltijd en de crematie waarna de bijzetting op het kerkhof.
in de kerkstoelen is de bekussing ingezakt. in het hout van de stoelen boort de houtmolm en de vlag van de congregatie is vergeeld van de jaren.
het volk praat met gedempte stem en er wordt over allerlei dingen in het leven onder de mensen verteld.

soorten

"mij moet je niet op de kinderen doen passen, dat weet je," zegt de kleindochter tegen haar grootmoe. "ik wil wel je schuurpoort komen verven of de grote schoonmaak doen, maar op kinderen passen - dat niet!"
zo zijn er van alle soorten.
soorten die op kinderen of grote mensen letten,
soorten die willen doen en handelen,
soorten die willen uitvinden of ontdekken,
soorten die opdracht willen geven of opdracht willen krijgen,
soorten die willen onderwijzen of soorten die onderwezen willen worden.
van alle soorten zijn er gelukkig want
van alle soorten moeten er zijn.

schandalen

"dat geeft schandalen vanaf de straat!" zegt ze over de oude staldeur waarvan de verf afgebladderd is. geen mens die er allicht op let, de groene verfkleur overheerst nog flink, maar ze wil ze weer als nieuw, zo in orde alsof hier geen oude vrouw alleen woont maar iemand die het - een oude vrouw desnoods, maar dan samen met haar klussende man - helemaal in handen en in orde heeft. ze wil zich niet geven, niet toegeven aan het verval, ze wil blijven heersen tot in haar oude dagen, zo hoog in jaren en zo lang mogelijk - een prijzenswaardige gedachte die haar flinker op de been houdt dan ze anders nog zou zijn.

passen

"het past niet gauw, het is altijd wel iets," zegt de oude vrouw die een hele dag vrij zoekt om eens naar zee te gaan. "de ene of de gene komt, de auto moet naar de garage, je moet met het koor gaan zingen, het gras moet gemaaid, je hebt al eens met iemand afgesproken, de schoorsteenveger of de man voor de chauffage moet nog komen, iemand die de waterpomp nakijkt - zo gaat dat als je moederziel alleen in een huis woont."
"het past niet gauw, het is altijd wel iets" - ook in onze drukke levens: passen en meten om er alles in te krijgen wat we toch best wel willen. en ja, we willen vèèl!

licht

uit de donkere kamer kom je buiten in het helle zomerlicht, en je moet je aanpassen, als een zieke aan het volle leven weer. het priemt en prikt in ogen die een tijd voor de werkelijkheid verduisterd leken.

terugkeer

"bij de oogst vroeger in augustus was er ook altijd die wind," zegt de oude vrouw die het jaarsgewijs kan weten. "dan moest je de graanschoven op hun verweer zetten tegen die wind."
en nu, zoveel decennia later, is hij er nog, voelt ze hem nog, ten bewijze van de waarheid van weerspreuken en volkse wijsheden. ze zijn zovele malen zovele jaren en eeuwen getest, en blijken een terugkerend fenomeen in weer of in mensen: schijnbaar afgezaagde inzichten die, hoezeer de feiten de mensen ook kunnen spijten, des te onweerlegbaarder zijn.

klussen

een klus, een hele karwei, met materiaal dat moet worden uitgezocht en aangekocht, nog wat gereedschap ook, - je kan het zien als een last of als iets spannends, als iets dat moet of als iets dat màg en kàn. mogen-werk of moeten-werk, een projectje of een pijnpunt.
zie het als iets spannends, iets intrigerends, best, iets met puzzelstukken die in elkaar moeten vallen, en de voldoening dan.

mist

je bent gewoon rustig en warmpjes aan het fietsen als plots de mist neerslaat over het kustdorpje op het eiland.
plots, als een sneeuwbui over het land, als een hand voor een geeuwende mond,
als een knal bij een schot - en alles wordt koud op de fiets, aan het stuur, zo koud als de koude handen die rood beginnen zien van het getintel.
alles slaat om, zonder aankondiging, van het een in het ander,
als een ramp, als een bewijs dat het lot sterker is dan je wensen.

bbq

berk, els en lorketakjes bij elkaar sprokkelen om er het barbecuevuur mee aan te steken. ze zijn gedroogd in de zomerdagen en vlammen lekker weg. dan de kolen gloeiend. langzaam op hoge stand bakken, langzaam op trage stand eten. uit de groente op tafel kiezen, uit de wijnen in de fles. gezicht in de avondzon, gelach in de lucht, gepraat onder de hemel in het koninkrijk van onze dagen die lang en zalig zijn nu.
achteraf legt zoon een klein kampvuurtje aan met het inbrandsteekhout dat over is gebleven.
gewoon op een plek aarde waar de vlammen niet tot bij het droge gras of de gestoofde struiken kunnen. spelen met de vlammen, ze van de ene tak op de andere laten overlopen als waren het lieveheersbeestjes. in het avondduister alles zien wegdeemsteren, een beetje nachtelijke kilte die al valt als aarde gestrooid over het vuurtje dat zijn deel in de gezelligheid heeft gehad- dag vlammen, dag vlammende dag en dag nazinderende nacht.

klimmen

hij telt af tot hij de Aconcagua in Argentinië kan gaan beklimmen. van de warme zomer hier telt hij af tot de zomer ginder. nu is voorbereidingstijd: zich arm kopen aan al het materiaal, trainen met stelselmatig tot vijfentwintig kilo wegende, opgevulde rugzak, op de loopband met optie 'steile helling'staan, de belastingscapaciteit van alle spieren, vooral de ooit gekwetste, leren kennen. en: zijn karakter verder blijven stalen, zijn uithoudingsvermogen testen.
de bergen op, de hoogten veroveren: het blijft zoveel mensen roepen. de eeuwige sneeuw, de ijle lucht - we willen hoger klimmen en onze relatieve laagte overwinnen. maar dat kan gewoon in het laagland, bij tegenslag bij voorbeeld, ook meer nodig zijn dan je zelf zou willen.

vrouwenpraat

"als het goed weer is, komen de vrouwen buiten!" en daar staan ze dan, lichtjes leunend op hun bezemstelen, met de verhalen van het weekend over de bezoekjes van kinderen en kleinkinderen en over dat mooi programma op de tv en over het weer gisteren en nu, en hoe het verder zal worden, en over de ziektes en ongelukken die links en rechts door een of andere snoodaard weer gul zijn uitgedeeld...
als het goed weer is, komen de vrouwen buiten om hun praatje te houden, maar ook bij minder kan het vaak nog wel op straat (praat gaat voor), en als het ronduit slechts is - wat is er mis met binnen?

reizen om te leren

de kleutermeisjes zijn op reis geweest en daar hebben ze allerlei geleerd. zo houden ze nu tentoonstelling met hun tekeningen en met brochures allerhande. grootva en grootmoe mogen komen kijken maar moeten eerst wel hun ticket betalen. ze krijgen een afslagbon toe voor als ze nog eens willen komen. dat willen wordt moeten, want je kan toch geen tentoonstelling opzetten voor een eenmalig bezoek? de meisjes zitten parmantig te controleren in hun zonnezeteltjes. grootva plaagt een beetje, en dan zegt meisje 1: "oma, jij bent lief, jij zal in de hemel komen als je later sterft - grootva zal nog een beetje moeten wachten."
opa, die grijs van haren is, maar zij noemen hem wit. "de witten," zoals zijn makkers zouden zeggen.
de witten geniet, en zijn vrouw (vrouwen verven hun haren, oma wordt gewoon genoemd bij naam) geniet mee - wat wil je, als je gegarandeerd de hemel wacht en rijstpap met gouden lepeltjes!

frambozen

in hun stadstuintje hebben ze drie struikjes frambozen tegen de houten schutting geplaatst.
de bedoeling was die te laten uitzwermen zodat het hout sierlijk met groen bedekt was.
nu blijken de frambozen zo lekker dat ze twijfelen: zouden ze grondig snoeien om volgend jaar weer meer vrucht te hebben, of laten ze het groen woekeren zodat de schutting, zoals oorspronkelijk bedoeld, deels verborgen wordt?
de oude strijd tussen schoonheid en nut. frambozen kunnen zo heerlijk smaken en anderzijds wil het oog ook wat: een vleugje natuur toevoegen dat cultuur vanzelfsprekender doet lijken.

het mes

ze doen wie het sterkste echtscheidingsfeit kan noemen.
"ze waren vijfentwintig jaar getrouwd en toen zei zij 'salu en de kost' en ze wou een ander leven beginnen."
"hij ging met haar zuster en haar drie kinderen samenhokken in plaats van waar zijn plaats was, bij haar zuster dus, zijn vrouw!"
"en toen zijn jongste dochter achttien werd zei hij: ' en nu ben ik weg, het heeft lang genoeg geduurd!'"
"en toen liep hij zeker met een ander van ook achttien jaar mee?"
"ge zegt dat, maar het mes moet nog wel snijden, he!" was de repliek.
het mes moet nog wel snijden - er moet nog olie op het vuur zijn, nog vlam in de pijp, nog hitte in het lijf, nog lust in de leden - het mes dat wel nog moet snijden, dus.

overal en iedereen

"je moet niet beschaamd zijn, het stinkt overal even erg," zegt de man die de septische put (de beerput van vroeger zeg maar) komt leegtrekken. zijn tractor draait, hij legt de buizen open die het goedje naar de tank zullen vervoeren, met een paar krachtige stoten sluit hij de sloten tussen die buizen en op een drafje loopt hij de tractormotor op "zuigen" zetten. met de zuigmond roert hij de strontmassa op, hij spoelt alles nog eens na met een paar emmers water.
zo komt hij bij arm en rijk, en zoals al gezegd is het overal hetzelfde: het lichaam en hoe het functioneert en wat het voortbrengt. (glorie en afval en verval)
ik doe mijn hoed af voor de man en betaal hem en dan drinkt hij staande en nazwetend zijn pintje. ik zwijg en luister naar zijn praatje tussendoor over gewone dingen die veel zeggen.

golfslag

aan zee. zich sterk maken, opspringen, zich opgooien tegen de golven - dat zie je jonge knapen daar vaak doen. ze rillen een beetje , ze hebben misschien kippenvel van de kou maar ze rekken zich en maken zich zo groot mogelijk en springen op, net als weer een nieuwe golf komt aangerold. met hun borstkas gooien ze er zich tegenaan, hun ogen knijpen ze even dicht, hun haar verwaaiert en hun handen zijn tot vuist gebald voor de botsing. maar juist die botsing is hun magisch moment, de confrontatie die ze zoeken, en ze genieten puur van deze krachtmeting met een van de elementen. meeuwen dobberen op zee, verder aan de einder nog het rustige wit van zeilschepen, op het strand geroezemoes van het volk, maar hier tussen watergolf en mensenlichaam speelt zich meer af: inschatting en besef van de mens hoe klein hij is maar hoe groot hij wil en kàn zijn: jonge knapen die zich groter trachten te maken dan ze zijn en dan uitdagend opspringen tegen de hoge, ruisende, bruisende golven.

vracht

"ja, dat is lossen en laden," zegt de boer over de ezelin die kort na de worp van haar ezelsveulen allicht snel weer drachtig is. acht dagen na de geboorte van het kleine ezeltje lijkt de beste tijd om de merrie weer te dekken - zoals bij paarden. dus: pas bevallen, of weer vol. (de hengst heeft er geen moeite mee.)
of, zoals de boer zegt: "ja, dat is lossen en laden!"